نویسندگان: حدیت لهراسبی، عطاله خادم الرسول، احمد فرخیان فیروزی
نشریه آب و خاک-دی ماه ۱۳۹۸
چكيده
فرسایش بادی یکی از مهترین معضلات زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است که سبب هدررفت خاک و تولید گرد و غبار می گردد. در این پژوهش تأثیرات زغال زیستی باگاس نیشکر، کنوکارپوس و تیمار آلی-معدنی زئوپلانت در سه سطح (۰، ۲ و ۴ درصد وزنی)، دو سطح رطوبتی (۲۵ و ۵۰ درصد ظرفیت زراعی) و در ۳ تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی خاک به عنوان شاخص هایی از فرسایش‌پذیری، بررسی شد. نمونه خاک از محدوده تالاب هورالعظیم به عنوان یکی از کانون های گرد و غبار جمع‌آوری و پس از اعمال تیمارها، به مدت ۹۰ روز در سینی هایی به ابعاد (۱۰ × ۳۰ × ۷۰ سانتیمتر) انکوباسیون گردید. پس از اتمام انکوباسیون سینی ها درون تونل باد قرار داده شد و تحت تأثیر وزش باد با سرعت ۱۵ متر بر ثانیه در ارتفاع ۲ متری از سطح خاک قرار گرفتند. مهمترین پارامترهای فیزیکی و مکانیکی اندازه‌گیری شده شامل پایداری خاکدانه، مقاومت فروروی، مقاومت کششی، شاخص تردی خاکدانه، مقاومت برشی، شاخص سله، شاخص بافت خاک و درصد ماده آلی بودند. نتایج نشان داد که هر سه تیمار در دو سطح رطوبتی، به طور معنی داری سبب افزایش تخلخل، مقاومت کششی و کاهش شاخص سله در مقایسه با نمونه بدون تیمار شدند (P<۰,۰۱). همچنین زغال زیستی باگاس نیشکر و زئوپلانت (سطح ۲ درصد) به طور معنی داری مقاومت برشی را افزایش، در حالی‌که زغال زیستی کنوکارپوس اثر معنی داری بر مقاومت برشی نداشت. در مجموع تیمارهای مورد استفاده با ایجاد لایه محافظ (Armoring effect) در سطح خاک و نیز افزایش پایداری خاکدانه‌ها، منجر به کاهش فرسایش شدند.
