مجری طرح: شرکت فناور “آروند پرتو انرژی راهبردی” با مسئولیت محدود
حوزه فعالیت شرکت : فعالیت تحقیقاتی، مشاوره و اجرا در حوزه های مهندسی کشاورزی، محیط زیست و انرژی.
مشخصات اشخاص حقیقی فعال: دکتر پیمان حسیبی – دکتر حمید نیری راد
محل اجرای طرح: استان خوزستان، شهرستان کارون، منطقه بالدیه- کانون های فوق بحرانی مولد ریزگرد جنوب شرق اهواز
مقدمه:
با توجه به استمرار خشکسالی در سال‌های اخیر و روند افزایشی وقوع ریزگردها، کیفیت زندگی و سلامت مردم در مناطق جنوبی کشور از جمله استان خوزستان به شدت کاهش یافته و سبب مهاجرت گسترده روستائیان از مناطق جنوب شرق اهواز به حاشیه کلانشهر و تبدیل شدن اراضی زراعی منطقه به کانونهای فوق بحرانی ریزگرد شده است، لذا کنترل این پدیده امری ضروری است. با اجرای این طرح ۱۲۰۱ هکتاری که طی ابلاغیه مصوبه صد و بیست و ششمین جلسه شورای فناوری مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه شهید چمران اهواز به شماره ۹۶/۰۲/۴۷۱۴۳ مورخ ۹۶/۷/۱۲ به تصویب رسیده، پیش بینی شده است در این طرح بیابان زدایی اقتصادی، با استفاده از تکنیک نوین اگروفتوولتاییک (Agrophotovoltaic) به معنای تلفیق استفاده از پنل های فتوولتاییک جهت تولید انرژی الکتریکی و باد شکن مکانیکی با روشهای بیولوژیک (زراعت چوب) و بیوشیمیایی (احیای فعالیت حیاتی خاک) نه تنها بخشی ازکانون بحرانی شماره ۴ مولد ریزگردها در جنوب شرقی اهواز (منطقه هنطیه- بالدیه) تثبیت شود بلکه این کانون به یک قطب اقتصادی مبدل گردد. به عبارتی بر اساس مهمترین اصل در مدیریت استراتژیک، تهدید ریزگردها به فرصت جهت تولید و اشتغال پایدار مبدل خواهد شد.
تعریف:
نصب صفحات خورشیدی در مناطق مولد گرد و غبار به روش مناسب می تواند به عنوان بادشکن عمل کرده و اثر بادهای مولد ریز گرد را خنثی نماید. ضمناً امکان بهره برداری از انرژی تجدید شونده خورشید جهت تولید برق را نیز فراهم می آورد. این طرح صرفا تحقیقاتی نبوده بلکه کاملا دارای اثر ماندگار و همیشگی در منطقه است و از رویکرد اقتصاد مقاومتی و در جهت نیل به اهداف پدافند غیر عامل در ایجاد یک پایلوت خودکفا و مستقل به لحاظ تولید آب و انرژی پاک علاوه بر تامین سایر مایحتاج بدون وابستگی به بیرون از پایلوت، برخوردار است. اجرای این طرح ۱۲۰۱ هکتاری با روش نوین پیشنهادی که ایده آن قبلا در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه شهید چمران به ثبت رسیده، علاوه بر تامین ۴۰۰ مگاوات انرژی الکتریکی خورشیدی از طریق تاسیس بزرگترین نیروگاه خورشیدی جنوبغرب کشور و کمک شایان توجه به شبکه توزیع نیروی برق منطقه، برق لازم برای احداث صنایع کوچک، چاه های آب، دستگاههای آب شیرین کن و تصفیه آب، پمپ های زهکش و لجن کش برای اصلاح خاک منطقه، و صنایع تولید آبزیان نیز فراهم می آید. افزون بر آن با تکنیک تثبیت بیولوژیک با گونه های سازگار با اقلیم منطقه، علاوه بر رفع مشکل ریزگردها، امکان تولید سالانه 04/19892 تن چوب فراهم می آید. لذا تثبیت بیولوژیک به همراه اصلاح بیوشیمیایی خاک بوده و محدود به گونه های هالوفیت نخواهد بود. همچنین پیش بینی میگردد سالانه مقدار 660 تن آبزیان تولید گردد. ضمنا تمامی نیاز آبی طرح از طریق شیرین سازی آب زهکش شرکت کشت و صنعت نیشکر فارابی تامین خواهد شد.
مزایای طرح:
۱- اولین طرح با رویکرد بیابان زدایی اقتصادی در منطقه است که به مهار چالش های زیست محیطی می پردازد.
۲- این طرح اجرایی بدون نیاز به منابع آب متعارف به توسعه کشاورزی خواهد پرداخت.
۳- در این طرح بدون نیاز به بهره گیری از منابع آب متعارف به پرورش آبزیان اقدام میگردد.
۴- با تلفیق کشت فوق متراکم آبزیان و زراعت چوب، این طرح عمده نیاز خود به نهاده های کشاورزی به ویژه عنصر پرمصرف گیاهی نیتروژن را تامین کرده و محصولات کاملا ارگانیک تولید می نماید.
۵- تسهیل سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در این طرح انجام میشود.
۶- میتوان این طرح را بزرگترین طرح اقتصادی با رویکرد زیست محیطی در جنوب شرق اهواز قلمداد کرد که با پیوند دانشگاه و بخش خصوصی، تاثیر مستقیم بر زندگی و معیشت مردم استان دارد.
ضرورت اجرای طرح:
• تثبیت و احیای خاک در منطقه مولد ریزگرد.
• تامین انرژی لازم جهت کمک به شبکه توزیع برق منطقه و همچنین برطرف کردن نیاز به انرژی دستگاههای آب شیرین کن جهت مصارف شرب و کشاورزی در راستای احیای خاک تخریب شده منطقه.
• تامین انرژی لازم جهت توسعه صنایع محلی و ایجاد اشتغال مولد.
• مهاجرت معکوس روستاییان و کمک به کاهش معضل حاشیه نشینی کلانشهر اهواز.
• لزوم تنوع بخشی به سبد منابع انرژی کشور.
• نیل به اهداف توسعه پایدار در بخش انرژی و جلوگیری از جریمه های بین المللی.
• ارتقاء امنیت تامین انرژی و منابع انرژی قابل اطمینان.
• افزایش روزافزون تقاضای انرژی و مصرف برق.
• لزوم عدم تمرکز نیروگاههای تولید برق و کاهش هزینه های توسعه شبکه برق.
• افزایش رشد اقتصادی و ایجاد شغل در منطقه (ایجاد مشاغل سبز با تبدیل بخشی از کانونهای بحرانی ریزگرد به قطب اقتصادی).
• توسعه انرژی های تجدیدپذیر در تامین انرژی مناطق روستایی حاشیه کانون مولد ریزگرد.
• راهکاری برای تامین انرژی و برق در صورت بروز شرایط بحرانی (پدافند غیرعامل).
• جلوگیری از عقب ماندگی نسبی از سایر کشورهای دنیا و عمیق تر شدن شکاف در صورت تداوم روند موجود
• اتمام پذیری سوختهای فسیلی.
• کاهش آلایندگی محیط زیست. با توجه به اینکه ایران جزو ده کشور اول در زمینه ی میزان آلایندگی محیط زیست می باشد که هزینه های ناخواسته و سنگینی را به اقتصاد ملی تحمیل می نماید.
• تولید چوب.
• فراهم آوردن آب شیرین جهت شرب و کشاورزی از آبهای نا متعارف موجود در منطقه.
• توسعه صنعت آبزی پروری.
• توسعه صنعت توریسم داخلی و خارجی با ایجاد اولین دهکده توریستی با سرمایه گذاری بخش خصوصی مبتنی بر سنت های عشایر منطقه و صنایع پیشرفته و به روز دنیا (ارایه برنامه کسب و کار جداگانه اکوتوریسم روستای بالدیه منوط به تخصیص عرصه خواهد بود) با هدف کاهش مشکل معارض احتمالی.
جنبه نوآوری طرح :
استفاده از پنل های خورشیدی جهت تولید انرژی الکتریکی روشی کاملاً شناخته شده و متداول می باشد اما تا کنون از این روش در تلفیق با سایر روش های تثبیت و احیای خاک در کانون های بحرانی ریزگرد جنوب شرق اهواز و کل منطقه استفاده نشده است. به کار گیری روش تلفیقی اگروفتوولتاییک جهت تثبیت بیولوژیکی و مکانیکی همراه با احیای اراضی مولد ریزگرد؛ روشی نوین بوده که به ارائه یک الگوی مناسب و کارآمد در این خصوص پرداخته است. در این روش تثبیت بیوشیمیایی جایگزین تثبیت شیمیایی گردیده و با تحریک فعالیت میکروارگانیزم های مفید خاک از طریق افزایش جمعیت قارچهای همزیست مایکوریزا، توسعه بهتر پوشش گیاهی؛ احیای فعالیتهای بیولوژیک خاک در منطقه ریزوسفر و افزایش دوبرابری راندمان مصرف آب محقق خواهد شد. در این روش نوین کانون های بحرانی ریزگرد به قطب های اقتصادی تبدیل شده و تهدید پیش رو به فرصت مبدل میگردد. در این روش که مبتنی بر اقتصاد مقاومتی طراحی گردیده واحد ۱۲۰۱ هکتاری تحت اجرای طرح در برابر تمامی فشارهای بیرونی قابلیت انعطاف دارد. همچنین بر اساس پدافند غیر عامل بدون وابستگی به منابع انرژی، منابع آب متعارف و سایر مایحتاج، توان ادمه حیات مستقل در صورت بروز هرگونه تهدید خارجی را دارد و تمامی نیاز آبی طرح از طریق از شیرین سازی آب زهکش شرکت کشت و صنعت نیشکر فارابی تامین خواهد شد.
منبع:
