مقابله با تغییرات اقلیمی نیازمند عزم جهانی
محمدرضا تابش که در نوزدهمین مجمع نمایندگان مجالس آسیا – اقیانوسیه پیرامون محیط زیست و توسعه در سئول شرکت کرده ، در این مجمع سخنرانی کرده است. نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی با برشمردن اقدامات کشورمان درخصوص حفظ و نگهداری محیط زیست گفت: مقابله با تغییرات اقلیمی نیازمند عزم جهانی است.
متن سخنرانی دبیرکل APPCED بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
به نمایندگی از مجلس شورای اسلامی ایران لازم میدانم از مجلس نمایندگان جمهوری کره به ویژه جناب آقای «وونگ یوو چول» رئیس محترم APPCED برای دعوت، ساماندهی و برگزاری نوزدهمین مجمع نمایندگان مجالس آسیا – اقیانوسیه پیرامون محیطزیست و توسعه تشکر و قدردانی نمایم. مجلس شورای اسلامی ایران این کنفرانس را فرصتی مناسب برای بحث و تبادل نظر در زمینه ابعاد مختلف مقابله با تغییرات اقلیمی و ارتقای ظرفیتهای موجود منطقه و همافزایی میان کشورها در بهبود وضعیت محیط زیست در نظر می‌گیرد. قطعاً حضور و مشارکت فعال نمایندگان عالیرتبه مجالس کشورهای آسیا و اقیانوسیه در این نشست، تصمیمات و راهکارهای مؤثری را به همراه خواهد داشت.
آقای رئیس، حضار محترم
همانگونه که مستحضرید در سالهای اخیر جهان، با موضوعات جدید و نوظهوری همچون تغییرات آب و هوایی، کمبود آب، آلودگی هوا، بیابانزایی گردو غبار و… روبرو شده است. بیشک اهمیت تغییرات و چالشهای مستمر و رو به فزونی موجود، تقویت همکاری کشورهای آسیا – اقیانوسیه و ظرفیتسازی در این زمینه، ما نمایندگان پارلمانها را بر آن داشت تا با گردهم آیی و با جامه عمل پوشاندن به شعار «تغییرات اقلیمی و اقدام بینالمللی جمعی برای مقابله با آن»، در مواجهه با تغییرات آب و هوایی، حفاظت از اکوسیستمهای دریایی، تالابها، تنوع زیستی، دستیابی به جوامع صلح آمیز، تقویت و افزایش مشارکت جهانی برای توسعه پایدار در پیشبرد دستاوردهای این کنفرانس، به شرایط مطلوبی در منطقه از لحاظ زیست محیطی، دست یابیم.
همکاران محترم؛
باتوجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران در منطقهای با اقلیم خشک و نیمه خشک قرار گرفته و علیرغم آسیب پذیری ناشی از تغییر اقلیم که به تبع آن کاهش منابع آبی، افزایش آلودگی هوا، خشکسالی و خشک شدن تالابها و در نهایت افزایش مناطق تحت تأثیر گرد و غبار را در پی داشته، همواره با تمام ابزارها و فناوریهای موجود و قوای ملی خود تلاش نموده نسبت به جلوگیری از گسترش این آسیبها، اقدامات پیشگیرانهای را اعمال نماید. اما آنچه که امروزه در جامعه جهانی، اقدام برای مقابله با تغییر اقلیم خوانده می شود؛ تعهدی است که بر عهده کشورهای توسعه یافته برای حمایت از کشورهای درحال توسعه برای مقابله با این چالش جهانی است، اما متأسفانه در این میان؛ محیط زیست نیز قربانی سیاستهای تحریمی واقع شده و تحریم، بهانهای برای عدم نقشآفرینی کشورهای توسعهیافته در انتقال فناوریهای نوین و تأمین منابع مالی برای اقدام اقلیمی در جمهوری اسلامی ایران شده است و اعمال تحریم‌های ظالمانه و تأثیر منفی آن در محیطزیست و تغییر اقلیم منجر به تنش آبی، تنش غذایی، گسترش گرد و غبار و آلودگی هوا شده است.
همانگونه که مطلعید مقابله با تغییرات اقلیمی نیازمند عزم جهانی بوده و این درحالیست که هدف سیزدهم اهداف توسعه پایدار، اقدام فوری برای مقابله با تغییرات اقلیمی و اثرات آن را موکداً دنبال مینماید و بیست و پنجمین کنفرانس اعضای متعهد به کنوانسیون تغییر اقلیم درحالی در مادرید اسپانیا در حال برگزاری است که هدف خود را بر رسیدن به توافق بینالمللی بر روی موضوعاتی از جمله شفافیت اقدام، تأمین منابع مالی، ظرفیتسازی، کاهش خسارات و انتقال فناوری بنا نموده است، در حالیکه در بدیهیترین امکان بهرهبرداری از حمایتهای جهانی که ذیل کنوانسیون تغییرات اقلیم، صندوقهای بین المللی و کشورهای توسعه یافته متعهد به تأمین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز هستند، از انجام تعهد محیطزیستی و انسانی خود سر باز میزنند.
از طرف دیگر، موضوع آلودگی هوا، مشکل گریبانگیر تمام شهرهای آسیایی است که ضرورت دارد تحت برنامههای موجود از جمله برنامه مشارکتی هوا تحت هدایت برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) قویاً توسط کشورها و پارلمانهای منطقه، برای اجراء حمایت شود. در این راستا، مجلس شورای اسلامی ایران قانون هوای پاک مشتمل بر ۳۴ ماده و ۳۹ تبصره تصویب نمود که به موجب آن به بهبود کیفیت هوای شهرها کمک بسزایی نمود.
از دیگر اقدامات چشمگیر جمهوری اسلامی ایران باتوجه به نرخ رشد جمعیت و کاهش پتانسیل آبی، اقدام سریع و مناسب در احیای دریاچه ارومیه بوده است که با مدیریت منابع آبی و کنترل روان آبها پس از بارش نزولات آسمانی، صورت گرفته است و با تخصیص اعتبارات کافی، باعث تثبیت رونق اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی مناطق و اکوسیستمهای وابسته به آن شده است.
در اینجا به برخی اقدامات زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران طی سالیان اخیر اشاره مینمایم.
الف) عناوین برخی از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی از سال ۲۰۱۵ تاکنون در حوزه محیط زیست:
1- قانون حفاظت از خاک:
۲- قانون هوای پاک:
۳- قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالابها:
۴- قانون برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران
۵- قانون کنوانسیون میناماتا در مورد منع استفاده از جیوه
۶- قانون “حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی کشور”
۷- اصلاح جرایم قانون شکار و صید.
۸- قانون حمایت از محیط بانان
۹- لایحه پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست با عنوان «لایحه پروتکل حفاظت از تنوع زیستی، الحاقی به کنوانسیون چارچوب حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر» که در پایان سال گذشته در دولت تصویب گردید و برای سیر مراحل قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است.
ب) محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی:
- توسعه کمّی و کیفی مناطق حفاظتی در قالب پارک ملی، پناهگاه حیاتوحش، اثر طبیعی ملی و منطقه حفاظت شده به سطح ۱۸ میلیون هکتار معادل ۱۱ درصد از عرصههای سرزمینی کشور رسیده است.
- افزایش مشارکت مردمی به منظور بهرهمندی از توان جوامع محلی و سازمانهای مردم نهاد در مدیریت و برنامه ریزی مناطق و افزایش نقش مردم در حفاظت و توسعه مناطق خصوصی حفاظتی و بهره برداری پایدار مناطق.
- تهیه و تنظیم «دستورالعمل ورود و خروج نمونههای زیستی و دیرینه به/ از کشور» به منظور ضابطهمند نمودن ورود و خروج اجزای تنوع زیستی.
- تشکیل کارگروه و دبیرخانه کنوانسیون بینالمللی سایتیس و تعیین مقامهای علمی و اجرایی در معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی، جهت نظارت عالیه و قانونمند بر صدور مجوزهای ورود و خروج نمونههای زیستی و حیات وحش مشمول ضمائم کنوانسیون سایتیس.
- اهتمام به روز رسانی آمار و اطلاعات گونههای جانوری و گیاهی و راه اندازی سامانههای اطلاعاتی تخصصی.
ج) محیط زیست دریایی و تالابها:
اقدامات شاخص در حفاظت از محیط زیست ساحلی دریایی
تدوین برنامه جامع مدیریت زیست محیطی استانهای ساحلی، نظارت بر توسعه پایدار و استقرار صنایع منطبق با ضوابط زیست محیطی در مناطق ساحلی – دریایی، تدوین گزارش وضعیت محیطزیست دریای خزر
(با همکاری کشورهای حاشیه دریای خزر)، تدوین قوانین و مقررات ناظر بر پایش و کنترل آلودگی های دریایی.
- اقدامات شاخص برای حفاظت و احیاء تالابها
در راستای انجام تکلیف قانونی مبنی بر تعیین نیاز آب محیط زیستی تالابها زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیستف برای این موضوع تاکنون برای ۲۰ تالاب مطالعات نیاز آبی صورت گرفته و برای ۲۸ تالاب نیز مطالعات درحال انجام میباشد.
د) محیط زیست انسانی:
- تدوین آیین نامهها و استانداردهای قانون حفاظت از خاک.
- تصویب دستورالعمل کاربری اراضی در حریم کیفی منابع آب.
- راه اندازی سامانه جامع مدیریت پسماندها.
- تدوین آیین نامه های قانون هوای پاک.
- تلاش برای گازسوز کردن نیروگاهها و صنایع بزرگ به جای سوخت مازوت.
- تدوین و تصویب استاندارد ملی سامانههای پایش لحظهای و بر خط منابع آلاینده.
- خرید ۱۶ ایستگاه پایش ذرات محیطی (سنجشPM10 و PM2/5) با هدف تکمیل شبکه پایش گردوغبار با اولویت استانهای در معرض گردوغبار.
- توسعه سامانه برخط پایش کیفی هوای کشور.
- پایش آلایندههای خاص هوا، بالاخص دی اکسین و فورانها برای نخستین بار در کشور.
- پایش کیفی سوخت در کلانشهرها و ۱۶۳ جایگاه محورهای مواصلاتی کشور.
- ارتقاء سطح آلایندگی خودروها و موتورسیکلت.
- اجرایی نمودن مفاد کنوانسیونهای استکهلم، روتردام و میناماتا، در راستای ارتقای سطح مدیریت زیست محیطی مواد شیمیایی کشور و انجام تعهدات بینالمللی کشور.
- اقدام ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار برای توزیع ۰۰۰/۰۰۰/۶۳ دلار تخصیص‌یافته به طرح مقابله با گردوغبار در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸.
آموزش محیط زیستی و مشارکتهای مردمی
- تشکیل کارگروه ملی ارتقاء آگاهیهای محیط زیستی در نظام آموزش رسمی کشور.
- تدوین و امضای سند همکاریهای فرابخشی و بین بخشی در حوزه آموزش حفاظت محیط زیست، مدیریت مصرف آب و انرژی در مدارس سراسر کشور.
- ورود مطالب محیط زیستی به کتابهای درسی.
- تدوین، چاپ و انتشار کتابهای آموزشی در حوزه محیط زیست ویژه مربیان کودکان پیش دبستانی وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشور.
- راه اندازی سامانه ارتباط مستقیم سمنهای محیط زیستی کشور در پورتال سازمان حفاظت محیط زیست و به روز رسانی بانک اطلاعاتی این سمن ها.
- افزایش تعداد NGOهای زیست محیطی از ۸۱۷ در سال ۲۰۱۷ به ۹۷۰ در سال ۲۰۱۹.
ی) اقتصاد محیط زیست
- اقتصاد سبز
تهیه گزارش نیازسنجی استقرار نظام اقتصاد سبز در ایران و برآورد سهم کنونی اقتصاد سبز در نظام اقتصاد ملی (توسط دفتر اقتصاد محیط زیست) ایران در ۵ بخش اصلی اقتصاد سبز (دسترسی به انرژیهای سالم و تجدید پذیر، صنعت بازیافت و مدیریت پسماند، صنعت اکوتوریسم، کشاورزی پایدار، جنگلداری و شیلات، صنعت سازه های سبز (حمل و نقل و ساختمان) با استفاده از تحلیل SWTO .
- ارزش گذاری منابع زیستی
ارزش گذاری منابع طبیعی و زیستی و وارد کردن محاسبات در حسابهای ملی، تا بتوان در تصمیمسازیهای توسعهای باتوجه به ابعاد محیط زیستی توسعه عمرانی و تبعات اقتصادی ناشی از خسارتهای وارده بر منابع زیستی با آسیبهای اجتماعی، اقتصادی و محیطزیستی کمتری، طرحها و پروژه ها را به پیش بُرد.
- سبزسازی مشاغل
- مشارکت و انجام هماهنگی لازم در طرح ترویج و توسعه کارآفرینی و کسب و کارهای سبز ویژه دختران فارغالتحصیل دانشگاهی در استان لرستان.
- تدوین برنامه آموزشی توجهات محیطزیستی در استانداردهای آموزشی شایستگی شغلی (سازمان فنی و حرفهای کشور)
- برگزاری رویداد جهانی استارت آپ سبز تهران.
- برگزاری اولین کنفرانس کسب و کار سبز.
- تدوین دستورالعمل سبزسازی مشاغل (گروه شغلی هتلداری).
در پایان، خاطر نشان میسازد، کنفرانس مجالس آسیا و اقیانوسیه میتواند از فرصت همکاری با برنامه مشارکتی هوای پاک محیط زیست سازمان ملل متحد برای بهبود کیفیت هوا در آسیا و اقیانوسیه، صندوق سبز اقلیم مستقر در کرهجنوبی و مجمع محیطزیست ملل متحد (UNEA) جهت حمایت از برنامه های بینالمللی مقابله با تغییرات اقلیم حمایت نماید.
منبع خبر:
