پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری–۱۳۹۶
مجری: فرود شریفی: همکاران حمید داوودی، ضیاءالدین شعاعی، فرزین فدایی، جاوید عاصفی، پرویز یوسفوند
نوع خاک طوفان‌های گردو غبار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. خاک بیشتر این طوفان‌ها از نوع رس و سیلت می‌باشد. خاک رسی سبکتر بوده و گردو غبار ناشی از آن، مسافت طولانی‌تر را طی می‌نماید و سایر استانهای کشور را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به قابلیت بالای خاک رس در جذب مواد شیمیایی آلی و معدنی و همچنین دانه بندی ریز آن خطرات طوفان‌های ناشی از این نوع خاک بسیار بیشتر از خاک سیلتی بوده که دانه‌های درشت‌تری دارد و قابلیت جذب سطحی آن بسیار کمتر است. به همین دلیل تعداد طوفان‌های رسی نسبت به سیلتی بیشتر بوده و این امر باعث می‌گردد که مشکلات بسیاری را برای مردم ایجاد نمایند. این مشکلات در بلند مدت و در صورت عدم مهار آن می‌تواند به امنیت ملی کشور نیز آسیب برساند.
یکی از راه‌کارهای مناسب و کارآمد برای جلوگیری از این طوفان‌های خطرناک و هزینه دار عملیات آبخیزداری و ایجاد موانع فیزیکی می‌باشد. متوسط بارندگی در استان خوزستان حدود ۳۰۰ میلیمتر است بنابراین با مهار نزولات آسمانی و هدایت آنها به مناطق پر تنش و حساس می‌تواند باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه استقرار گیاه در مناطق مورد نظر شد. یکی از کانونهای ریز گرد در استان خوزستان، مربوط به دشت‌های شهرستان هندیجان می‌باشد. این منطقه از خوزستان دارای پتانسیل‌های فراوان برای تبدیل شدن به یک منطقه بسیا ویژه و مهم اقتصادی است که متاسفانه بر اثر سوء مدیریت تبدیل به یک منطقه تنش برای خوزستان و ایران شده است. رودخانه هندیجان یا زهره یکی از پتانسیل‌های منطقه است که متاسفانه در سال‌های اخیر با ایجاد دو سد بر روی آن تبدیل به یک خشکرود گردیده است. این رودخانه در گذشته نه چندان دور باعث رون کشاورزی در منطقه بوده است. با کم آب شدن و درنهایت خشک شدن رودخانه زمین‌های زراعی زیادی به حال خود رها شدند که این زمین‌ها در حال تبدیل شدن به کانونهای جدید ریزگرد می‌باشد. رها شدن زمین‌های کشاورزی باعث بروز مشکلات اجتماعی فراوانی می‌گردد. که کشور بابت آن باید هزینه‌های هنگفتی را متحمل گردد.
دشت‌های هندیجان که از نوع دشت‌های ساحلی محسوب می‌شوند، به علل طبیعی و انسانی به مراکز تولید گرد و غبار تبدیل شده‌اند. از عوامل عمده طبیعی می‌توان به وجود دشت‌های ساحلی با پوشش نمکی و باد‌های قدرتمند اشاره نمود که از سمت صحاری عربستان به داخل ایران مکیده شده و با برداشت از خاک‌های رسی و سیلتی دشت‌های هندیجان باعث ایجاد طوفان‌های گرد و غبار در خوزستان و به تبع آن سایر استانهای همجوار می‌گردد. بسته به نوع باد و جهت وزش آن این منطقه از خوزستان باعث گردو غبار در استان بوشهر نیز می‌گردد.
اراضی ساحلی هندیجان مستعد تبدیل به کانونهای گردو غبار
بر اثر تحقیقات انجام شده توسط سازمان‌ها و گروه‌های مختلف، ریز گرد‌های خوزستان که بیشتر این استان را تحت الشعاع قرار می‌دهند و هر از گاهی‌پایتخت و بقیه استانها را نیز پوشش می‌دهند هم منشاء داخلی دارد و هم منبع خارجی ، در بخش داخلی بسیاری از اراضی استان خوزستان مستعد تولید ریز گرد می‌باشند. از این رو سازمانهایی نظیر سازمان جنگل‌ها ، محیط زیست، ستاد فناوری ریاست جمهوری و چند سازمان دیگر در زمینه کاهش و کنترل ریزگرد‌ها اقداماتی را به انجام رسانده و یا در خال انجام آن هستند. در این میان ، ستاد فناوری ریاست جمهوری با همکاری سازمان جنگل‌ها و مراتع اقدام به مطالعات علمی و عملی در شهرستان هندیجان واقع در قسمت جنوبغربی استان خوزستان نموده است. این منطقه به عنوان یکی از کانونهای اصلی ریز گرد شناسایی شده است.
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور به عنوان بازوی تحقیقاتی و اجرایی برای این پروژه در نظر گرفته شد. از فروردین سال ۱۳۹۶ ، قسمتی از زمین‌های روستای دهنو از توابع شهرستان هندیجان در اختیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه به زمین‌های ۵ هکتاری جهت آماده سازی برای انجام تحقیقات مختلف در نظر گرفته شد. این امر کمک کرد تا محققینی که تمایل به انجام تحقیقات زمینه‌های تثبیت ریز گردها را دارند کاملا به صورت مستقل بتوانند در آزمایشگاه ۵ هکتاری خود مشغول به تحقیق گردند.
