معرفی کلی طرح
برنامه «اقدام علیه بیابان‌زایی» ابتکار عمل گروه کشور‌های آفریقا، حوزه کارائیب و اقیانوس آرام (ACP) برای بازگرداندن زمین‌های خشک و زمین‌های تخریب شده در آفریقا، کارائیب و اقیانوس آرام با هدف مقابله با تأثیرات مخرب اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی تخریب زمین و بیابان‌زایی است. این راهبرد در راستای برنامه «دیوار بزرگ سبز»، برنامه شاخص آفریقا برای مقابله با تأثیرات تغییرات اقلیمی و بیابان‌زایی در شمال آفریقا، ساحل (حدفاصل صحرای بزرگ آفریقا و جنگل‌های ساوانا در سودان) و شاخ آفریقا می‌باشد. اقدام علیه بیابان‌زایی از جوامع محلی، دولت و جامعه مدنی در شش کشور آفریقایی – بورکینا فاسو، اتیوپی، گامبیا، نیجر، نیجریه و سنگال- و همچنین در فیجی و هائیتی برای بازگرداندن زمین تخریب شده و مدیریت اکوسیستم‌های شکننده به صورت پایدار حمایت می‌کند.
عمده فعالیت‌های انجام شده در این برنامه به شرح ذیل می‌باشد:
- بازگرداندن زمین: قرار دادن جوامع روستایی در مرکز احیاء و ارتقای همکاری‌ها جهت تأمین نیازهای بزرگ
- استخراج محصولات غیر چوبی از جنگل: حمایت از رشد اقتصادی و مدیریت پایدار منابع طبیعی
- توسعه ظرفیت: تقویت ظرفیت‌ها در مدیریت پایدار زمین و بازگرداندن زمین
- نظارت و ارزیابی: جمع آوری داده‌ها، پیگیری پیشرفت و اندازه‌گیری تأثیر طرح
- اشتراک اطلاعات: تبادل دانش و افزایش آگاهی در مورد تخریب زمین و بیابان‌زایی
- همکاری جنوب-جنوب: به اشتراک گذاشتن دروس آموخته شده در مورد چگونگی معکوس‌کردن روند تخریب زمین
اقدام علیه بیابان زایی در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و متحدانش با حکایت مالی اتحادیه اروپا در چارچوب دهمین صندوق توسعه اروپا اجرا می‌شود.
اجرای برنامه برنامه «اقدام علیه بیابان‌زایی» در کشور بورکینافاسو
بورکینافاسو کشوری است که خشکسالی و تغییرات آب و هوایی مدام در آن تشدید می‌شد. تخریب زمین یک تهدید جدی برای توسعه پایدار بورکینا فاسو بود. برآورد می‌شد که حدود یک سوم مساحت کل کشور تخریب شده است. از این‌رو، یافتن یک راهکار سریع و سودمند برای بهبود این اوضاع امری لازم و ضروری بود.
از سال ۲۰۱۶ سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و متحدانش با طرح «اقدام علیه بیابان‌زدایی» (AAD) وارد عمل شدند. این برنامه از طرح «دیوار بزرگ سبز» در صحرای بزرگ آفریقا و منطقه ساحل (حدفاصل صحرای بزرگ آفریقا و جنگل‌های ساوانا در سودان)، که چند سال پیش توسط اتحادیه آفریقا آغاز شده، پشتیبانی می‌کند.
هدف از این برنامه منظور تشدید رشد گیاهان و تقویت مقاومت آنها بود. محققان در برنامه «اقدام علیه بیابان‌زدایی» در حال تحقیق در مورد میکروارگانیسم‌ها هستند. مؤسسه تحقیقات کشاورزی و محیط زیست، آزمایش‌های میدانی را در این خصوص را انجام داده‌است. تیم متخصصان به طور مرتب در حال رصد وضعیت رشد گیاهان در محل هستند.
در کارگاه‌های آموزشی، حدود ۱۲۵۰۰ نفر از ۴۵ روستا این دانش را در زمینه مدیریت پایدار زمین توسعه بخشیدند. بازگرداندن زمین، نه تنهااکوسیستم را احیا می‌کند، بلکه با بهره‌برداری از محصولات غیر چوبی جنگل مانند تولید و فروش علوفه گیاهی، زنبورداری، تولید روغن و صابون از درختان لالوب، منبع درآمد جدیدی را برای مردم منطقه فراهم می‌کند.
سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و متحدانش این پروژه را با نتایج قانع کننده‌ای انجام داده‌اند که غالباً فراتر از انتظارات بود. مشارکت فعال اهالی بیش از ۵۰۰ روستا در این طرح، کاشت ۲۵ میلیون اصله درخت، کاشت ۹۰ تن بذر و نهایتاً احیا و بازگردانی ۵۳ هزار هکتار زمین در بورکینا فاسو از جمله نتایج این طرح می‌باشد. ثمرات اجرای طرح «اقدام علیه بیابان‌زدایی» در بورکینافاسو نشان می‌دهد که هنوز هم برای مبارزه با پدیده بیابان‌زایی دیر نشده است و این مبارزه مثمر ثمر خواهد بود.
تهیه، ترجمه و زیرنویس فارسی: سمیرا کریم- کارشناسی ارشد مهندسی عمران- محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
منبع خبر:
